پارامترهای موثر مربوط به تابش نور در رشد گیاهان در محیط گلخانه و فضای آزاد و چگونگی استفاده از توری سایبان و تاثیر آن- قسمت اول

سه ویژگی نور، یعنی کیفیت نور (طیف نور)، طول دوره زمانی نور (فتوپریودیسم) و کمیت نور (شدت نور) در رشد و نمو و تولید محصولات گیاهی از اهمیت ویژه‌ای برخوردارهستند و این عوامل باید به طور همزمان تنظیم شوند تا نور بتواند بهترین اثر خود را بر روی رشد و محصول‌دهی گیاه داشته باشد. در این قسمت به عامل اول یعنی کیفیت نور پرداخته و در ادامه، در مقالات بعد دو عامل دیگر و هم‌چنین تاثیر توری سایبان (شید گلخانه) در این مورد بررسی خواهد شد. 

1- کیفیت نور (طیف نور): 

کیفیت نور فاکتور مهمی است که در تولید اقتصادی در محیط گلخانه حائز اهمیت است. کیفیت نور از این جهت مهم  است که برای مثال قرار گرفتن گیاه در معرض طیف نور آبی باعث رشد علفی گیاه، سفتی اندام‌ها و تیرگی رنگ آنها می‌شود و بالعکس قرار گرفتن گیاه در معرض نور قرمز باعث نرمی و لطافت اندام‌ها، افزایش میانگره‌‌ها و افزایش گلدهی گیاه می‌شود. با این وجود برای رشد کامل گیاه، طول موج‌‌های مرئی نور لازم است و حداقل توصیه بر استفاده هم زمان از نورهای رنگی و سفید در محیط گلخانه است.  در نتیجه انتخاب رنگ مناسب برای شبکه سایبان (توری سایه انداز) در تابستان و یا لامپ های نور مصنوعی در زمستان نیز حائز اهمیت می‌باشد. با توجه به اینکه ترکیبات مختلف نور مرئی یعنی طیف 400 تا 700 نانومتر، منبع اصلی انرژی برای گیاهان به حساب می‌آیند، در شرایطی که همه عوامل از جمله میزان دی‌اکسید‌کربن، دما و رطوبت در حد مطلوب باشد، برای انجام عمل فتوسنتز به شدت نوری به میزان متوسط نیاز است. طول موج‌های بالاتر از 700 نانومتر و پایین‌تر از 400 نانومتر خارج از حس بینایی انسان می‌باشند و در رشد و فتوسنتز تأثیر چندانی نداشته یا حتی تأثیر منفی دارند. در جدول ذیل به اثرات طیف‌های مختلف نور بر روی اندام‌های گیاه اشاره شده است.